«Τέχνης» ανέστη αλλά...

Το Τέταρτο Κουδούνι / 13 Νοεμβρίου 2014

Αναστημένο το βλέπω το «Θέατρο Τέχνης» υπό τη νέα καλλιτεχνική διευθύντριά του Μαριάννα Κάλμπαρη: συνεχής δραστηριότητα, ενδιαφέρουσες καταρχήν προτάσεις, φιλοξενούμενες ομάδες όχι όποιες λάχει, πρόσωπα φρέσκα, ανοίγματα, καλές ιδέες, έξυπνη, προσαρμοσμένη στις συνθήκες πολιτική στις τιμές των εισιτηρίων... Σαφώς κι ένας καινούργιος άνεμος που μοιάζει ούριος πνέει πια στο «Θέατρο Τέχνης». Μακάρι! Αν τα καταφέρει -γυναίκα νέα, έξυπνη, μορφωμένη, καλλιεργημένη, δραστήρια, μέσα στα πράγματα, ουσιαστική είναι, δεν αεροβατεί, εξαιρετική ιδέα η επιλογή της για τη θέση- θα ’ναι κερδισμένο ένα πολύ, μα πολύ δύσκολο στοίχημα. Και θα ’ναι χαρά μας, των απελπισμένων πια για την τύχη του Θεάτρου του Κουν και την κατιούσα που ’χε πάρει εδώ και χρόνια και την οσμή μούχλας και παρακμής την οποία απέπνεε κι η οποία γινόταν αισθητή απ’ το πρώτο σκαλοπάτι που κατέβαινες για το «Υπόγειο», απ’ το κατώφλι ακόμα της Φρυνίχου... -που όσοι τα γράφαμε ανακηρυσσόμασταν εχθροί του λαού. 
Το πρόγραμμα που ανακοίνωσε η Μαριάννα Κάλμπαρη για την πρώτη αυτή σεζόν της, την ανανεωτική, είναι πολύ ελκυστικό και, ευτυχώς, δεν υπακούει σε λαϊκίστικους συμβιβασμούς τύπου «ποιοτικό συν εμπορικό με άρωμα life style» που ασπάζονται και ευαγγελίζονται κι έχουν ενστερνιστεί κι εφαρμόζουν Εθνικό και ΚουΘουΒουΕ.  Εκείνο που με φοβίζει είναι το λιθαράκι που βάζει και το «Θέατρο Τέχνης» στον ανησυχητικό πλέον -για μένα τουλάχιστον- θεατρικό πληθωρισμό: παραστάσεις, αναλόγια, χορός, μουσικές, παράλληλες εκδηλώσεις... κατά δεκάδες. Πότε και πόσοι θα προλάβουν να τα δουν ολ’ αυτά -ειδικά τις παραστάσεις; Πότε και πόσοι της δημοσιογραφίας και της κριτικής θα προλάβουν να γράψουν δυο αράδες έστω; Είθε η πολιτική αυτή ν’ αποδώσει, και να φέρει κόσμο, και να φέρει νέους στις δυο αίθουσες του «Τέχνης». Αλλά... 

Άλλη μια συγκλονιστική παράσταση στην «Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών» του Ιδρύματος Ωνάση -κι άσε να χύνουν χολή οι «αντιφρονούντες». Ο Λέμι Πονιφάζιο συνέθεσε για τους «Mau» του ένα οπτικοακουστικό ποίημα που θα μου μείνει αξέχαστο. Δεν κατανόησα, ομολογώ, τις προθέσεις του αλλά μαγεύτηκα. Τι ομορφιά βγάζουν οι εικόνες του, πόσο δεμένη η κίνηση με τους ήχους του! Εκείνον τον «άγγελο», τον βουτηγμένο στο αίμα πώς να τον ξεχάσω; 

«Ένας νέος θεατρικός χώρος που εδράζεται σε μία από τις ιστορικότερες περιοχές της πρωτεύουσας ετοιμάζεται να ανοίξει από 14 Νοεμβρίου τις πύλες του για το αθηναϊκό κοινό. Ο λόγος για την ‘Ακαδημία Πλάτωνος’ που [....] αποτελεί ένα νεοσύστατο εγχείρημα που φιλοδοξεί να φιλοξενήσει τις πιο ενδιαφέρουσες τάσεις της θεατρικής Αθήνας» διαβάζω ξανά και ξανά και ξανά στα αλλεπάλληλα  δελτία Τύπου που με πληροφορούν για το «καινούργιο» θέατρο. 

Να ξεκαθαρίσουμε, όμως, τα πράγματα: το θέατρο αυτό ούτε «νέο» ούτε «νεοσύστατο» είναι. Ήταν ένα ερειπωμένο συνεργείο που, ΗΔΗ απ’ το 2010, ο σκηνοθέτης Δημήτρης Σεϊτάνης κι οι άνθρωποί του το μετέτρεψαν, μετά από αιματηρή δουλειά εννέα μηνών, σ’ έναν πολύ ενδιαφέροντα θεατρικό χώρο με τ’ όνομα «Ακαδήμεια» όπου στέγασε το δικό του «Θέατρο Νέων» για τέσσερα ολόκληρα χρόνια -οκτώ σεζόν, γιατί το λειτουργούσε στην υπέροχη αυλή του και ως θερινό. Εκεί ανέβασε ή φιλοξένησε αρκετές παραστάσεις. Το καλοκαίρι, μετά από μια δύσκολη περιπέτεια υγείας που είχε και λόγω οικονομικών προβλημάτων, ο Δημήτρης Σεϊτάνης έχασε το θέατρο. Το οποίο άλλαξε χέρια. Και τώρα (ΞΑΝΑ)ανοίγει με καινούργιο θίασο. «Καλλιτεχνική διευθύντριά» του, όπως αναφέρεται, η νεαρή ηθοποιός Κρίστελ Καπερώνη. Που δεν την ήξερα. Έψαξα και βρήκα πως πρόκειται για την κόρη της ηθοποιού Γιούλης Ηλιοπούλου -μήπως τη θυμάστε; Βιντεοκασέτες, τηλεπαρουσιάστρια στην εκπομπή «Λογοδοσμένοι»...- η οποία μάλιστα, μεταξύ των άλλων που θα παιχτούν εκεί, θα παρουσιάσει με την Παιδική Σκηνή της για έβδομη, λέει, χρονιά την «Βασίλισσα του χιονιού» του Άντερσεν και για πρώτη το  «Παραμύθι χωρίς όνομα» της Πηνελόπης Δέλτα. 
Δεν ξέρω τι επεμβάσεις έγιναν στον ΗΔΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟ σε θέατρο χώρο. Αν, απλώς, τον έβαψαν και του μετέτρεψαν ελαφρώς τ’ όνομα -από «Ακαδήμεια» σε «Ακαδημία Πλάτωνος»- ή αν τον άλλαξαν ριζικά -απ’ τις φωτογραφίες που μου ’στειλαν ουσιαστικές διαφορές δε βλέπω, το θέατρο το ήξερα. Αλλά και να ’γιναν ριζικές αλλαγές, πιστεύω πως από σεβασμό στην -πολύ- σκληρή δουλειά που έκανε ένας συνάδελφός τους μετατρέποντας το ερείπιο σε θέατρο εις βάρος της τσέπης και της υγείας του, όφειλαν να το αναφέρουν σε μια, έστω, αράδα ή, τουλάχιστον, να μη διεκδικούν τόσο προκλητικά πρωτιές. Το θέατρο δεν αρχίζει απο ’κει που αρχίζουμε εμείς, μια συνέχεια είναι. Κάποιοι ξέρουμε και θυμόμαστε αυτή τη συνέχεια -και μιλούμε, δεν κάνουμε τους καλούς μ’ όλους και δεν αντιγράφουμε δελτία Τύπου, όσο καλογραμμένα κι αν είναι... Κατά τα άλλα εύχομαι στους καινούργιους της «Ακαδημίας Πλάτωνος» (τέως «Ακαδήμειας») καλή αρχή και καλή συνέχεια.

Συνάντησα τυχαία την Βίκυ Μαραγκοπούλου. Που φέρει τυπικά τον τίτλο της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας του οποίου είναι η εμπνεύστρια και ιδρύτρια. Αλλά που, ουσιαστικά, ο τίτλος της πρέπει να ’ναι «ψυχή και αίμα» του Φεστιβάλ. Ρώτησα, μετά το 20ο Φεστιβάλ που με κόπους και βάσανα πολλά πραγματοποιήθηκε το περασμένο καλοκαίρι και πάλι με επιτυχία, ποια είναι τα σχέδια για το 21^ο -διότι για ένα φεστιβάλ που θέλει να ’χει πρόγραμμα αξιοπρεπές ο σχεδιασμός του πρέπει να ξεκινάει απ’ τον Σεπτέμβριο, όπως η ίδια έχει πει. «Στον αέρα είμαστε ακόμα» μου απάντησε. Ταξιδεύει βέβαια σε ξένα φεστιβάλ για να ενημερωθεί και να ’ναι έτοιμη. Αλλά πώς να κλείσει συγκροτήματα και να φτιάξει πρόγραμμα όταν όλα εκκρεμούν; Όταν η προσπάθεια για ένταξη σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ -για το οποίο το Φεστιβάλ Καλαμάτας διαθέτει τις ιδανικές προϋποθέσεις- υποβάλλεται στις διαδικασίες σκοτσέζικου ντους -ο ένας τους λέει «αδύνατον, δεν εντάσσεται», ο άλλος πως «ναι, θα ενταχθεί»;  

Αν μετά από 20 ολόκληρα χρόνια που το Φεστιβάλ αυτό, σαν από θαύμα, διατηρείται σε μια Ελλάδα όπου τίποτα δε στεριώνει και μάλιστα διατηρείται, παρά τα εμπόδια, στο ίδιο υψηλό επίπεδο -δεν είναι λόγια του αέρα αυτά, το διαπίστωσα ιδίοις όμμασι και πάλι, το καλοκαίρι, συγκλονιστικές παραστάσεις είδα εκεί (η φωτογραφία του Joris Jan Bos απ’ τη χορογραφία «Θεοί και σκυλιά» του Γίρζι Κίλιαν/«Νέντερλαντς Ντανς Τεάτερ») κι ας μη βρήκα το χρόνο να σας τα γράψω αναλυτικά όπως σας είχα υποσχεθεί- αν, λέω, είναι «στον αέρα» κι υπάρχει περίπτωση να μη γίνει (!) το 2015, ε, τότε, αυτοί οι κύριοι του «Πολιτισμού» οδηγούνται στον απόλυτο εξευτελισμό. Και να πάνε να βρούνε κρυψώνα να κρυφτούν. Και κρίμα τα λόγια τα πολιτικάντικα, τα λόγια τα μεγάλα, τα ψεύτικα και τα παχιά που αμολούν όταν χρειαστεί να μιλήσουν δημόσια.

Για ένα μόνον απορώ: πώς η Καλαμάτα θα τολμήσει να καταθέσει φάκελο υποψηφιότητας για Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα του Πολιτισμού -Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης έχει καθιερωθεί να τη λέμε εδώ- για το 2021, φάκελο που προετοιμάζει; Το πρώτο και βασικό ατού της δε θα ’ναι το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας; Και μπορεί το ατού αυτό να ’ναι «στον αέρα»; 
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή... (Η φωτογραφία του Lj Angelov). 

Ε, ναι, όσο να ’ναι, λίγο κουφό το βρίσκω. Που η Γενική Συνέλευση της Ένωσης των Θεάτρων της Ευρώπης, στην οποία, διαβάζω, θα παραστεί κι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ -είναι μέλος της Ένωσης το ΚΘΒΕ- και στην οποία συμμετέχει (όπως και στην Eurovision ή και σε ευρωπαϊκές ποδοσφαιρικές και γενικότερα αθλητικές διοργανώσεις, μόνο στην... Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν έχει μπει ακόμα) και το Ισραήλ(!), γίνεται στο... Τελ Αβίβ. Παθαίνεις μια κάποια γεωγραφική -και όχι μόνον...- σύγχυση: Πού η Ευρώπη; Πού η Ασία; Ποιος ειμ’ εγώ; Ας μην επεκταθώ, μπας και κατηγορηθώ για αντισημιτισμό -διότι συμβαίνουν κι αυτά... 

Τώρα που γιορτάζουμε πια και το Halloween, πώς σας φαίνεται αυτό; Άντε, και την Ημέρα των Ευχαριστιών προσεχώς... 
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή...